Iniekcyjni użytkownicy
Raport z badania
Badanie – „Iniekcyjni użytkownicy substancji psychoaktywnych – identyfikacja problemów i potrzeb na przykładzie pięciu polskich miast”.
Fundacja Prekursor (działająca jeszcze pod nazwą Fundacja Redukcji Szkód) na zlecenie Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii zrealizowała w 2015 roku badanie wśród iniekcyjnych użytkowników i użytkowniczek substancji psychoaktywnych. Celem badania było zidentyfikowanie i scharakteryzowanie potrzeb, których zaspokojenie stanowiłoby bodziec do rezygnacji z ryzykownych zachowań i podjęcia leczenia uzależnienia oraz wskazanie czynników mogących mieć wpływ na poprawę bezpieczeństwa związanego z iniekcyjnym przyjmowaniem narkotyków.
Autorki projektu zakładały, że podejmowanie ryzykownych zachowań (iniekcje używanymi wcześniej igłami i strzykawkami, dzielenie się narzędziami potrzebnymi do przygotowania substancji i kontakty seksualne bez zabezpieczenia) jest ściśle związane z tym, jak osoba używająca funkcjonuje, jakimi zasobami dysponuje oraz które jej potrzeby są zaspokojone.
Istotą badania było stworzenie możliwie pełnego obrazu funkcjonowania osób przyjmujących substancje w formie iniekcji w kontekście profilaktyki zakażeń HIV i HCV oraz ograniczania szkód zdrowotnych. Ponieważ używanie substancji psychoaktywnych jest elementem złożonej sytuacji życiowej, identyfikacja potrzeb i problemów użytkowników i użytkowniczek pozwoliła określić, co należałoby zmienić w ich położeniu, aby obniżyć ryzyko związane z iniekcyjnym przyjmowaniem narkotyków. Należy podkreślić, że projekty tego typu, wykorzystujące badania jakościowe mają bardzo duże znaczenie dla jakości i skuteczności pracy w obszarze redukcji szkód, pokazują bowiem, gdzie istnieją luki w systemie pomocowym i jakie potrzeby klientów i klientek serwisów nie są zaspokajane.
Dopalamy wiedzę
Raport z badania
Projekt „Dopalamy wiedzę. Pilotaż testowania substancji psychoaktywnych pozyskanych bezpośrednio od użytkowników i użytkowniczek tzw. „dopalaczy” w Polsce” realizowany był przez konsorcjum czterech podmiotów: Fundacja Polityki Społecznej PREKURSOR (organizacja koordynująca), Społeczna Inicjatywa Narkopolityki, Narodowy Instytut Leków oraz Instytut Psychiatrii i Neurologii. Badanie prowadzone było na zlecenie Ministerstwa Zdrowia i finansowane w ramach narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020.
Badanie miało charakter pilotażowy. Jego celem było z jednej strony studium wykonalności, z drugiej zaś przetestowanie metodologii.
Pilotaż wykazał wykonalność badania w stanie prawnym do nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 2020 roku. Po nowelizacji posiadanie nowych substancji psychoaktywnych stało się czynem zabronionym, zatem obecnie takie badanie w części dotyczącej testowania substancji nie byłoby możliwe do wykonania w sposób testowany w pilotażu. Trzeba szukać innych rozwiązań, bowiem monitorowanie rynku substancji psychoaktywnych wydaje się niezbędne z perspektywy budowania bazy informacyjnej dla prowadzenia racjonalnej polityki wobec substancji psychoaktywnych.
Jednym ze źródeł pozyskiwania danych w nowej sytuacji prawnej mogą być konfiskaty dokonywane przez organy ścigania. Jest to bezpieczny sposób pozyskiwania próbek, ale trzeba pamiętać o prawdopodobnym skrzywieniu wyników. Innym rozwiązaniem mogłoby być anonimowe przesyłanie próbek przez użytkowników i użytkowniczki. To rozwiązanie może rodzić ryzyko po stronie osób używających związane z karalnością posiadania tych substancji. Ponadto trudno stworzyć mechanizm motywacji do przesyłania substancji równoważący owo ryzyko.